2025_GR_00256 - Huisvesting - Goedkeuring van het belastingreglement en reglement inventarisatie op leegstaande woningen, gebouwen en handelspanden, aanslagjaren 2025 - 2031. - Goedkeuring

Er zijn meerdere redenen om leegstaande woningen, handelspanden en gebouwen en leegstaande handelsruimten te registreren en te belasten. Leegstand kan tot verkrotting leiden, daardoor gaat sfeer en veiligheidsgevoel achteruit. Leegstand kan ook ongewenste activiteiten uitlokken zoals vandalisme en gebruik voor illegale of criminele praktijken.

Activering van leegstaande gebouwen is tevens belangrijk om meer betaalbare woningen in de markt te krijgen, leegstaande woningen dragen immers bij aan schaarste en die moet beperkt worden. Leegstandsbestrijding is een belangrijk instrument om het woningaanbod te vergroten en daarmee te helpen bij de beheersing van de prijzen. 

Tongeren-Borgloon maakt deel uit van een intergemeentelijk samenwerkingsverband voor lokaal woonbeleid en is daardoor ook verplicht om leegstand te registreren. 

Naar aanleiding van de fusie Tongeren-Borgloon wordt een nieuw leegstandsreglement met belastingreglement voorgesteld. Dit reglement werd opgesteld op basis van de reglementen van de twee voormalige gemeenten.

De belangrijkste inhoudelijke aanpassingen betreffen: 

Ten opzichte van reglement Tongeren werd toegevoegd:

• Woningen die in gebruik zijn als tweede woning worden niet geregistreerd voor leegstand; 
• Voor woningen in eigendom van woonmaatschappij WiL of een openbaar bestuur  kan een vrijstelling van 2 jaar verkregen worden; 

Ten opzichte van reglement Tongeren werd aangepast: 

• Er moeten tenminste 3 indicaties van leegstand zijn i.p.v. 1 indicatie;
• Vrijstellingstermijn bij verblijf in een instelling, - na effectief worden van onteigeningsvergunning,- na een ramp, is verlengd van 2 jaar naar 3 jaar; 
• Vrijstellingstermijn bij een eigendomsoverdracht is verlengd van 1 naar 2 jaar;
• Vrijstellingstermijn bij een omgevingsvergunning of renovatienota wordt nu 2 jaar + 1 jaar verlening (i.p.v. 2 jaar + 2 keer mogelijkheid voor 1 jaar verlenging).  

Ten opzichte van reglement Borgloon werd toegevoegd: 

• Bijkomende categorie voor leegstand: leegstaande handelspanden;

Ten opzichte van reglement Borgloon werd aangepast: 

• Er moeten tenminste drie indicaties van leegstand zijn i.p.v. twee;
• Vrijstellingsperiode bij een omgevingsvergunning of renovatienota wordt nu 2 jaar + 1 jaar verlenging (i.p.v. 3 jaar).

Ten opzichte van beide reglementen zijn de tarieven aangepast: 

• De tarieven zullen jaarlijks geïndexeerd worden;
• De tarieven zijn gelijk voor het gehele grondgebied;
• Er wordt in hoofdlijnen onderscheid gemaakt tussen drie categorieën van te belasten objecten: leegstaande handelsruimten, leegstaande handelspanden en gebouwen en leegstaande woningen. De impact van leegstaande handelsruimten en handelsgebouwen is veel groter dan die van leegstaande woningen. Leegstaande winkels in een stedelijke plint zorgen voor een negatieve beleving van het grotere geheel, de stad. De ervaring leert dat winkelleegstand ook veel langer aanhoudt dan de gemiddelde woningleegstand.  Er is een grote nood aan de verlevendiging van de handel in Tongeren-Borgloon. dat rechtvaardigt hogere tarieven voor handelsruimten en gebouwen. 
• Om de berekeningen te vereenvoudigen wordt geen rekening gehouden met de breedte en hoogte van de panden (dit was voorheen wel zo in Tongeren). 
• Er is een plafond ingevoerd voor de heffing, Vanaf de zesde termijn, en voor iedere daaropvolgende termijn van twaalf opeenvolgende maanden, bedraagt de verschuldigde belasting per termijn hetzelfde als de belasting die voor de vijfde termijn geldt.

• Grondwet artikel 41,  162 en 170, §4 betreffende de fiscale autonomie van de gemeente;
• Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017, meer bepaald de artikelen 2, 40, 41, 252, 286 t.e.m. 287 en 326 t.e.m. 335, over bevoegdheden, bekendmakingen en bestuurlijk toezicht;
• Decreet betreffende de vestiging, de invordering en de geschillenprocedure van 30 mei 2008 met latere wijzigingen.
• De omzendbrief KB ABB 2019/2 van 15 februari 2019 betreffende de coördinatie van de onderrichtingen over de gemeentefiscaliteit. 

Vlaamse Codex Wonen van 2021, Boek 2, Deel 2: 

• Gemeenten kunnen een register van leegstaande gebouwen en woningen bijhouden, hierna leegstandsregister te noemen. Een gemeentelijke verordening kan nadere materiële en procedurele regels bepalen. Het gemeentelijke leegstandsregister is de enige mogelijke grondslag van een belasting op leegstaande woningen en gebouwen, Titel 3, Artikel 2.9, Vlaamse Codex Wonen van 2021.
• In artikel 2.10 tot en met 2.19 zijn regels voor de leegstandsreglementen bepaald. 

Vlaamse Codex Wonen van 2021, Boek 5, Deel 2:

• Het leegstandsbeleid wordt ingezet ter ondersteuning van activeringsprojecten. Dit zijn projecten die aansluiten bij de doelstellingen van het Vlaamse woonbeleid, structureel ingrijpen op het sociaal, economisch, cultureel en ruimtelijk functioneren van een buurt, een wijk, een stadsdeel of een gebied, en de hefboom vormen voor nieuwe ontwikkelingen op het vlak van het lokaal woonbeleid, Titel 7, Artikel 5.50, Vlaamse Codex Wonen van 2021.

Richtlijnenkader activiteiten lokaal woonbeleid cfr Boek 2, Deel 2 van het Besluit Vlaamse Codex Wonen van 2021, Verplichte activiteit voor alle gemeenten in een Intergemeentelijk samenwerkingsproject (IGS) voor lokaal woonbeleid:

• VA1_7: "leegstaande gebouwen opsporen en registreren en aanpakken".

Tongeren-Borgloon maakt deel uit van het IGS Wonen in Tongeren-Herstappe.