Tongeren en Borgloon waren geen erfgoedgemeentes en zijn dat nog steeds niet. De stad is ontvoogd en beslist autonoom over erfgoedkwesties.
Adviezen worden opgevraagd bij Onroerend Erfgoed maar worden zelden verkregen en moeten niet gevolgd worden.
De vraag die voorligt: Kan Tongeren-Borgloon voor de deadline van 15 januari 2026 een aanvraag doen om onroerenderfgoedgemeente te worden bij Vlaanderen?
De Stad Tongeren-Borgloon beslist niet autonoom over ‘erfgoedkwesties’. Voor wat betreft beschermde monumenten, beschermde landschappen, beschermde archeologische zones, ... geeft het Agentschap Onroerend Erfgoed nog steeds bindende adviezen, die door de betrokken stedelijke diensten worden opgevolgd. De stelling dat adviezen van Onroerend Erfgoed ‘zelden worden verkregen en niet moeten worden opgevolgd’ is dan ook niet correct.
Wat betreft het vastgesteld bouwkundig erfgoed worden adviezen afgeleverd door de stedelijke erfgoeddiensten in nauw overleg met de dienst stedenbouw.
Tongeren en Borgloon waren geen erkende onroerend erfgoedgemeenten. Momenteel is slechts een minderheid van de Vlaamse gemeenten erkend als onroerend erfgoedgemeente.
Naar aanleiding van de fusie werd echter door de stedelijke erfgoeddiensten en de dienst stedenbouw, en in overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed, onderzocht of een erkenning tot onroerend erfgoedgemeente een meerwaarde kan betekenen. Hiertoe werd meermaals intern als zowel meermaals extern overleg gepleegd en werden zowel de voordelen als nadelen (administratief, praktisch, workload, afbakening taken, etc.) geëvalueerd.
Een eventuele erkenning tot onroerend erfgoedgemeente in de toekomst is geen heiligmakend initiatief zoals gebleken is uit de evaluatie van de bijkomende bevoegdheden en taken. Het Agentschap Onroerend Erfgoed blijft na een eventuele erkenning tot onroerend erfgoedgemeente gedeeltelijke bevoegdheden behouden, terwijl we zonder erkenning op volledige input kunnen rekenen wat betreft beschermd erfgoed.
Tenslotte wijzen wij erop dat n.a.v. de gesprekken met het Agentschap Onroerend Erfgoed verschillende optionele taken – aansluitend op het decretaal vastgelegde takenpakket van een erkende onroerend erfgoedgemeente – werden voorgesteld. Deze taken worden reeds opgenomen en uitgevoerd in eigen regie door de stad Tongeren-Borgloon. Dit betreft het behandelen van infovragen en pre-adviezen, werfondersteuning, bureaustudies, inventarisatie en het inzetten van eigen instrumenten zoals RUP’s, subsidiereglementen, verordeningen of beheersplannen.
De conclusie van deze analyse was dat de stad Tongeren-Borgloon tegen de deadline van 15 januari 2026 geen aanvraag zal doen tot erkenning als onroerend erfgoedgemeente, een beslissing die ook is gecommuniceerd met het Agentschap Onroerend Erfgoed. Desondanks wordt de meerwaarde tot het bekomen van zulke erkenning gezien, echter niet zonder een zorgvuldig en doordacht ontwikkelde en gedragen beleidsvisie m.b.t. dit instrument waardoor een eventuele erkenningsaanvraag tegen januari 2029 meer haalbaar gaat zijn.
wo 22/10/2025 - 09:58